Journalist
Historicus
Reiziger

Bowie, Boca Juniors, Berlin

"EEN GROOT VERHALENVERTELLER!"

BRAM

De BBC-serie The World At War; de film Soldaat van Oranje; het WK voetbal van 1974 (én die van 1978 met alle gedoe erom heen); de militaire coup in Chili tegen Salvador Allende en de Jom Kippoer-oorlog van 1973; de Molukse acties bij Wijster in 1975 en De Punt in 1977; ze zijn bepalend voor de beroepskeuze van domineeszoon BRAM de Graaf (1966). Hij is nog geen tien, maar moet en zal er alles over weten. En hij wil later bij zulke gebeurtenissen vooraan staan.

Na het atheneum in Gouda (waar hij opvalt als Kiss- en Bowie-fan en redelijk technisch begaafd voetballer) begint hij aan de studie Geschiedenis in Utrecht (en luistert naar New Order en The Cure, voetballen wordt minder belangrijk). Hij studeert af in de richting Latijns-Amerika Studies en verblijft in de periode 1989 – 1992 als onderzoeker en freelance journalist geruime tijd in Zuid- en Midden-Amerika, met name in Argentinië waar zijn jeugdhelden Diego Maradona en Che Guevara vandaan komen. Daarna is hij dertien jaar verslaggever, chef nieuws en stafredacteur bij Nieuwe Revu. In 2005 stapt hij over naar Margriet, waar hij zich ontwikkelt tot een bekwaam en geprezen interviewer. Zo wordt hij in 2006 genomineerd voor de Hard Gras-prijs voor sportjournalistiek voor – hoe kan het anders – een serie over het WK voetbal van 1974.

Momenteel is BRAM werkzaam als freelance journalist, zowel voor de geschreven media als de televisie. Sinds zomer 2022 is hij researcher bij het NTR geschiedenisprogramma Andere Tijden. Hij werkt mee aan de gewaardeerde en goed bekeken vierdelige series Het water komt over de watersnoodramp van 1953 (2023) en De aarde beeft over de aardbevingsproblematiek in Groningen (2024), en maakt de special Herinneringen aan Chili (september 2023). Momenteel is hij voor Andere Tijden bezig met een nieuwe serie over landverhuizers (uitzenddatum: medio 2025).

Eerder is hij betrokken bij de Omroep MAX-series In de voetsporen van D-day (2019), In de voetsporen van de Bevrijding (2020) en de twee seizoenen van Vergeten Helden (2022 en 2023).

Hij schrijft onder meer voor Volkskrant Magazine, Historisch Nieuwsblad, diverse omroepbladen (VPRO Gids, KRO Magazine, Avrobode en NCRV Gids), verschillende sportmagazines (Helden, Hard Gras) en de damestijdschriften Margriet en Libelle. Zijn specialismen: interviews op het gebied van politiek, film, muziek, televisie en sport (met name voetbal) en reportages/achtergrondverhalen over de sport, het nieuws en historische gebeurtenissen.

BRAM is ook non-fictieschrijver. Van hem verschijnen het veelgeprezen Voetbalvrouwen – de glorietijd van het Nederlandse voetbal, 1970-1978 (Ambo|Anthos, 2008), Het verraad van Benschop – verzet en vergelding in een boerendorp, februari 1945 (Ambo|Anthos, 2015), Spion van Oranje - het oorlogsverhaal van Engelandvaarder Bram Grisnigt (Ambo|Anthos 2016), Che is hier - Een roadtrip door Latijns-Amerika (Ambo|Anthos 2017) en Ooggetuigen van de Bevrijding (Ambo|Anthos 2020). Een boek over Nederlands-Indië is in de maak (verwacht: medio 2027).

Het verraad van Benschop stond op de longlist voor de Brusseprijs 2016 voor beste journalistieke boek, Spion van Oranje won de Kleio Klasseprijs 2017. Inmiddels is hiervan de zesde druk verschenen.

Over zijn schrijfstijl zegt Henk Spaan (Hard Gras): 'In zijn stukken bleek eens te meer dat het drama van 1974, mits zo goed verteld, nog maar weinig aan actualiteit heeft ingeboet.'

Journalist/schrijver Ad van Liempt noemt zijn boek over Benschop 'een meesterwerk': "Nederland heeft er een groot verhalenverteller bij."

BRAM is getrouwd met freelance journaliste en media-adviseur Nathalie de Graaf, samen hebben ze twee kinderen.

Zijn hobby’s zijn tennissen, (race-)fietsen, koken, reizen (door Zuidoost-Azië, de VS en Latijns-Amerika), popconcerten bezoeken met zijn vrienden en gitaar spelen (maar dan wel zonder publiek op zijn zolderkamer).

Boeken

Ooggetuigen van de Bevrijding

'Ooggetuigen van de bevrijding' is het verhaal over het laatste oorlogsjaar, door de ogen van tien Nederlanders.

Begin september 1944 is Nederland in afwachting van de bevrijding: de geallieerden staan aan de grens en het Duitse leger lijkt te zijn ingestort. Meer dan honderdduizend Joodse landgenoten zijn gedeporteerd. Honderden burgers zijn door geallieerde ‘vergissingsbombardementen’ om het leven gekomen en duizenden verzetsmensen zijn opgepakt, van wie velen werden omgebracht. Komt er aan die terreur nu een einde? Nee. Nederland gaat acht lange, bange maanden van strijd, honger en ellende tegemoet.

Een in Kamp Vught opgesloten geheimagent gaat op transport naar een Duits concentratiekamp; een Oosterbeekse puber is getuige van de bloedige Slag om Arnhem; een jongen uit Westkapelle overleeft ternauwernood drie bombardementen; een bevrijde onderduiker uit Bergen op Zoom meldt zich aan als oorlogsvrijwilliger; en een Texels meisje ziet haar eiland in een slagveld veranderen – met het einde van de oorlog in zicht.

Aan de hand van tien unieke persoonlijke verhalen en nieuw ontdekte bronnen vertelt De Graaf in Ooggetuigen van de bevrijding het verhaal van onze bevrijding: van september 1944 tot mei 1945.

Ambo|Anthos
april 2020

Che is hier

Op 9 oktober 1967 maakte een Boliviaanse soldaat een einde van het leven van Ernesto ‘Che’ Guevara (1928). De in Argentinië geboren revolutionair had een zeker en rustig bestaan als arts opgegeven om zijn continent te bevrijden van het imperialisme. Als jonge twintiger was hem tijdens zijn reizen door Latijns-Amerika de grote ongelijkheid tussen arm en rijk opgevallen en hoe de landen werden uitgebuit door de Verenigde Staten. Na met Fidel Castro Cuba te hebben bevrijd, zag hij het als zijn taak de revolutie te exporteren.

Vijftig jaar na zijn dood volgt journalist en historicus Bram de Graaf Che’s voetsporen. Hij is zelf net 50 geworden en sinds zijn studietijd verliefd op Latijns-Amerika. In hoeverre zijn Che’s dromen verwezenlijkt? Wat betekent hij nog voor de lokale bevolking en wat is zijn invloed geweest op de Latijns-Amerikaanse geschiedenis? De Graaf verweeft zijn speurtocht naar de revolutionaire held met zijn eigen verhaal: wat is er eigenlijk van zíjn eigen dromen terechtgekomen?

Ambo|Anthos
september 2017

Website Che50

Spion van Oranje

Spion van Oranje Het is 1941, Nederland is bezet. Een 18-jarige Nederlandse scholier fietst richting Frankrijk, de vrijheid tegemoet. Negentien maanden later arriveert hij in Engeland, waar hij wordt opgeleid tot geheimagent en de liefde van zijn leven ontmoet. Hij keert terug naar Nederland als verbindingsman tussen Londen en het verzet. In februari 1944 belandt hij in Duitse gevangenschap. De Duitsers slepen hem van kamp naar kamp. Dan ontsnapt hij.

Engelandvaarder Bram Grisnigt (1923) overleeft een torpedering, de Gestapo, concentratiekampen en een dodenmars. Om zich heen ziet hij vrienden sterven. Uit zelfbehoud laat hij na de oorlog het verleden rusten. Alleen zijn grote liefde Ann weet alles.

Zeventig jaar later besluit de voormalig geheimagent aan Bram de Graaf alsnog zijn hele verhaal te vertellen, speciaal voor de jongeren van nu. Opdat ook zij niet vergeten. Zijn Grisnigts strijd en lijden en dat van zijn vrienden het waard geweest? Zijn wij het waard?

Ambo|Anthos
september 2016

Winnaar Kleio Klasseprijs 2017

Het verraad van Benschop

In 'Het verraad van Benschop' beschrijft Bram de Graaf hoe de Tweede Wereldoorlog genadeloos ingreep in het Utrechtse boerendorpje Benschop. In februari 1945, toen de oorlog bijna voorbij leek te zijn, doen de Duitsers een inval in het dorp. Ze weten waar ze moeten zijn: een vermomde man wijst de weg. Een groot aantal mannen wordt weggevoerd; de Duitsers fusilleren zeven van de gearresteerde mannen. Benschop blijft in shock achter. Eén vraag houdt allen bezig: wie of wat verraadde Benschop? In 'Het verraad van Benschop' reconstrueert Bram de Graaf nauwgezet deze gebeurtenissen en de impact ervan. Hij sprak met de laatste nog levende ooggetuigen en familieleden van de betrokkenen. Zeventig jaar na de Tweede Wereldoorlog doen de meesten pas voor het eerst hun verhaal.

Ambo|Anthos
april 2015

Website Het verraad van Benschop

Longlist Brusseprijs 2016

Voetbalvrouwen

In 1978 verloor het Nederlands Elftal voor de tweede achtereenvolgende keer een WK-finale. Daarmee eindigde een decennium waarin het Nederlandse voetbal wereldwijd op de kaart werd gezet.

In 1964 was landskampioen DWS, naar buitenlands voorbeeld, als eerste overgestapt op het full-profsysteem. De club bracht voetballers voort als Jan Jongbloed, Rinus Israel en Robbie Rensenbrink – mannen die later betrokken waren bij de successen van Oranje. Andere clubs volgden, en daarmee werd de basis gelegd voor de Europacups en wereldbekers die Feyenoord, Ajax en PSV zouden winnen en die Nederlandse voetballers als Johan Cruijff en Willem van Hanegem wereldberoemd maakten.

Maar wie waren de vrouwen achter de mannen? In Voetbalvrouwen vertellen Dinie Jongbloed, Corrie Rensenbrink, Ineke Laseroms, Maja Suurbier en anderen over hun leven met deze beroemde mannen, over hun toewijding en hun verdriet, en over hun collega-voetbalvrouwen als Truus van Hanegem en Danny Cruijff. Het resultaat is een prachtig boek over de hoogtijdagen van het Nederlandse voetbal – vanuit het perspectief van de mensen achter de sterren: de voetbalvrouwen.

Ambo
april 2008

Artikelen

BRAM schrijft voor:

Televisie

Als researcher/redacteur werkt BRAM mee aan de volgende programma's:

* In de voetsporen van D-day / producent Skyhigh TV / Omroep MAX / Uitzenddatum: voorjaar 2019.

Op 6 juni 1944 staan bijna 4 miljoen soldaten aan geallieerde zijde en 1,4 miljoen aan Duitse zijde tegenover elkaar. De invasie op D-Day, de start van Operatie Overlord, is het resultaat van jarenlange voorbereidingen. Met als einddoel: het bevrijden van bezet Europa en het verslaan van Nazi-Duitsland. Philip Freriks treedt 75 jaar na D-Day in de voetsporen van de hoofdrolspelers.

* In de voetsporen van de Bevrijding / producent Skyhigh TV / Omroep MAX / Uitzenddatum: voorjaar 2020.

In deze zesdelige reeks volgt presentator Philip Freriks het spoor van de bevrijders die een einde maakten aan de Duitse bezetting. Tussen het begin van de bevrijding in 1944 en het einde van de oorlog, zaten gevechten die voor velen het begin van veel leed betekenden. Freriks gaat in gesprek met veteranen van die strijd, maar ook met burgers die er middenin zaten. Ook zijn eigen verhaal komt aan bod; bij de bevrijding van Groningen, in april 1945, kwam zijn achtjarige broertje Jan door een verdwaalde kogel om het leven.

* Vergeten Helden / producent Stepping Stone Producties / Omroep MAX / Uitzenddatum: mei 2022.

In het drieluik Vergeten Helden duikt presentator Jörgen Tjon in het leven van een aantal heldhaftige strijders uit de Nederlandse koloniën. Mannen en vrouwen die zich in Nederland met gevaar voor eigen leven tijdens de Tweede Wereldoorlog aansloten bij het verzet. Ze vochten samen met Nederlandse verzetsstrijders, saboteerden de nazi’s of hielpen Joden om onder te duiken.

* Het water komt / NTR / Uitzenddatum: januari 2023

In vier documentaires wordt met archiefmateriaal en indringende ooggetuigenverslagen in kaart gebracht hoe de Watersnoodramp van 1953 zich kon voltrekken. Waarom werd van tevoren onvoldoende geanticipeerd op het dreigende gevaar en wat we hebben geleerd van de ramp? En hebben we wel voldoende geleerd? Winfried Baijens (zelf opgegroeid in Zeeland) presenteert en neemt ons mee terug in de tijd en mee vooruit in de toekomst.

* Vergeten Helden 2 / producent Stepping Stone Producties / Omroep MAX / Uitzenddatum: mei 2023.

In het deze vervolgserie onderzoekt presentator Jörgen Tjon opnieuw het leven van een aantal heldhaftige verzetsstrijders uit de Nederlandse koloniën. In deze reeks aandacht voor onder meer de Surinaamse huisarts Adolf Wong Lun Hing uit Roermond die neergehaalde geallieerde piloten hielp en de Indische Anda Kerkhoven die als Groningse studente haar pacifistische verzetswerk met een gruwelijke dood moest bekopen.

* Andere Tijden Special: Herinneringen aan Chili / NTR / Uitzenddatum: 13 september 2023

50 jaar na Salvador Allende. Allende's revolutie via de democratie had wereldwijd op veel sympathie kunnen rekenen. Verschillende linkse Nederlandse politici én journalisten waren naar Chili gereisd om getuige te zijn van zijn hervormingen om de armoede en ongelijkheid te bestrijden.

* De aarde beeft / NTR / Uitzenddatum: januari/februari 2024

In het jaar dat de Groningse gaskraan definitief dichtgaat, presenteert Andere Tijden de vierdelige documentaireserie 'De aarde beeft': over de vondst van de gasbel, het gejuich alom in Nederland, de economische bomen die tot de hemel reiken en de gevolgen en de nasleep voor de inwoners. Maar 'De aarde beeft' is ook een serie over de Groningers zelf, de geschiedenis, het land en de bewoners: de luchten, melancholie, het hoge land en de oude dorpskernen. Presentator Winfried Baijens ontmoet bekende en onbekende Groningers en zoekt uit wat de provincie onderscheidt van en verbindt met de rest van Nederland.